ƏLİYEV ŞİKAR ABBAS OĞLU

Əliyev Şikar Abbas oğlu 1936-cı ildə Kəlbəcər rayonunun Susuzluq kəndində ruhani

ailəsində anadan olmuşdur. Atası Cəfərov Abbas Kərbəlayı Məşədi Əli oğlu Gəncədə ruhani

seminaryasını qurtarmış, dövrünün fəal ziyalılarından olmuşdur. Ərəb, fars və rus dillərini mükəmməl bilmişdir. Eyni zamanda türkəçarə həkim, sazbənd və bir neçə sənətin bilicisi idi. Bu xüsusiyyətlərin çoxu elə oğlu Şikarada keçmişdir.

Şikar hələ məktəb yaşına çatmamış anası dünyasını dəyişmişdir. 1943-cü ildə Şikar Əliyev

Yanşaq orta məktəbinin birinci sinifinə daxil olur. Həmin məktəbi 9 ilə

qurtarır. Onun orta məktəb illəri çox ağır keçmişdir. Atası qoca və xəstə idi,

böyük qardaşı da (Təyyar) əsgərliyə getmişdi. Buna baxmayaraq o məktəbi

əla qiymətlər ilə qurtardı.

Əliyev Şikarın şairlik təbi olduğuna görə, fikri onu ədəbiyyat

fakültələrinə çəkirdi. Lakin, tale onu Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı

İnstitunun meyvə-tərəvəzçilik fakültəsinə gətirdi. O, bu fakültəni 1958-ci

ildə fəqlənmə diplomu ilə qurtardı.

Tələbəlik illərində o elmə hədsiz həvəs göstərirdi. Meyvətərəvəzçilik

kafedrasında elmi iş aparır, elmi məruzələr söyləyir,

müsahibələrdə iştirak edirdi.

VI kursadı istehsalat təcrübəsini Krımda “Massandra” kombinatında

keçirib. Oradakı fəaliyyəti, şəkli ilə birlikdə Krım vilayət qəzetlərində

işıqlandırıldı. Belə fəal olduğuna görə onu meyvə-tərəvəzçilik kafedrasında

baş laborant saxladılar.1959-cu ildə kafedra müdiri A.İ.Zeynəlov vəfat

edmişdi. Onun oxunası, Azərbaycan və Rus dilində olan elmi mühazirələri

Şikara həvalə olundu. O gündən indiyə qədər 40 ildən çoxdur ki,o

Müəllimlər İnstitutunun tərəvəzçilik üzrə baş mütəxəssisidir. Kafedraya

gələn dissertasiyalara, kitablara və digər işlərə məhz o rəy yazır.

1959-cu ildə Əliyev Şikar Leninqrad Kənd Təsərrüfatı İnstituyunun

qiyabi aspiranturasına qəbul olundu. Elmi rəhbəri dünya şöhrətli alim-

RSFSR Əməkdar elmi xadimi, kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor

V.A.Brızqalin idi. İlk tanışlıqdan professor Şikarda olan istedadı aydınlığı

ilə gördü. Onun rəhbərliyi altında, Şikar müəllim 1963-cü ildə “Kirovabad

zonası şəraitində açıq sahədə faraş pamidor alınması yolları” mövzusunda

12

dissertasiya müdafiə edib, ”kənd təsərrüfatı elmlər namizədi” alimlik

dərəcəsi aldı.

Professor Ş.A.Əliyev İttifaq miqyasında ən nüfuzlu alimlərdən biri

olmuş, SSRİ Ali Məktəblər Arası Elmi Şuranın üzvi seçilmişdir.Əliyev

elmlər doktoru olandan bəri, yəni 1977-19997-ci illərdə on elmlər namizədi

hazırlamış, indi də bir neçə namizədlik və doktorluq dissertasiyalarına

rəhbərlik edir.

Əliyev Azərbaycan tərəvəzçilik elminin inkişafında əsaslı və

müstəsna rol oynamışdır. O, respublikanın yeganə ali kənd təsərrüfatı

məktəbinin tərəvəzçilik ixtisasının yarım əsrə yaxın aparıcı tərəvəzçi

mütəxəssisi olmaqla, 1958-1998-ci illərdə bir neçə fakütədən buraxılan

kəndə təsərrüfatı mütəxəssislərinə tərəvəzçilik ixtisasını öyrətmiş, on

mindən çox tələbənin müəllimi olmuşdur.

Bu müddər ərzində ali məktəbdə bir ədəd də dərs vəsaiti olmadığı

halda, Əliyev yaradıcı əməyi nəticəsində güclü tədris bazası və ana dilində

mükəmməl “Tərəvəzçilik” dərslikləri (I hissə -252 səh. 1998, II hissə-309

səh.1997), Praktikum (1993), onlarla metodiki vəsait yaratmağa müvəffəq

olmuş, yazıb nəşr etdirmişdir. O, 100-dən çox dissertasiya və kitaba rəy

yazmış, opponentlik etmiş, 300-dən çox diplomçu, 10-dan çox elmlər

namizədi hazırlamışdır. Respublika tərəvəzçilərin öz işlərini elmi qaydada

qurmaları və yüksək məhsul götürmələri zamanı Şikar müəllimin elmi

göstərişlərinə istinad edir, ondan bəhrələnirlər. Professor Əliyev

Azərbaycan tərəvəzçilik tarixində əbədi nəaliyyətlər qazanmışdır. Xüsusi

ilə onun Azərbaycanda tərəvəzçiliyin tarixi, polimer pərdələrin

tərəvəzçilikdə tətbiqinə dair ilkin tədqiqatları, işləyib-hazırladığı yüksək

effektli aqrokomplekslər, yaratdığı onlarca sortlar, mədəniləşdirdiyi 60-dan

çox yabanı tərəvəz bitki növləri, 190-dan çox elmi metodik, publisist

əsərləri, o cümlədən, 10-dan çox dərslik, dərs vəsaiti, monoqrafiyalar, 35

elmi ixtirası gələcək də xalqın xeyir mənbəyinə çevriləcək və istehsalata

tətbiq olunacaqdır.

Professor Əliyev ilk dəfə Azərbaycanda tərəvəz bitkilərinin insanlar

tərəfindən istifadə tarixini cəmiyyətin inkişaf dövrləri ilə bağladı və bir sıra

(15növ) tərəvəz bitkisini mədəniləşdirib, dünyaya yayılmasına bir mənşə

mərkəzi kimi Azərbaycanın rolunu açıb göstərdi.

Əliyev ilk dəfə sübut etdi ki, indiyədək dünya elmində qəbul edilmiş

tərəvəz bitkilərinin təkcə ənənəvi yeyilən hissələrindən istifadə etmək,

elmin çox geri qalmış olduğu deməkdir.Yəni onların daha başqa hissələri də

tərəvəz kimi istifadə edilməlidir.Ona görə bu iş elmi nöqteyi nəzərdən geniş

öyrənilməlidir.

13

1996-cı ildə yanvarın 15-də Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı

Akademiyası Professor Ş.A.Əliyevin anadan olmasının 60 illiyi və elmi

pedaqoji fəaliyyətinin 40 illiyini böyük təntənə ilə keçirdi. Yubley qabağı

akademiyanın elmi şurası professor Şikar Əliyevə “Əməkdar elm xadimi”

fəxri ad verdi.

Yubiley təntənəsindən bir haşiyə:

Professor Əliyevin tərəvəzçilik kafedrasının kollektivi onun

ünvanına yazmışdılar: - Bizim hər birimiz ali məktəbə ayaq basandan sizi

görmüşük, sizdən dərs almışıq, iztisas, savad, ədəb-ərkan öyrənmişik.

Həmişə bizə dayaq olmusunuz. Başqa ölkələrdə Moskvada, Leninqradda,

Kiyevdə, Xarkovda, Tbilisidə, Daşkənddə, Krasnodarda, Simferopolda və

s.böyük şəhərlərdəki akademiya, universitet və istitutlarda Sizin adınızla

hərəkət etmişik. Sizin adınızdan akademiklərə, professorlara müraciət

etmişik. Bütün bunlar üçün sizə borcluyuq.

Əbəs deyildir ki,professor Əliyevin yaratdığı və rəhbərlik etdiyi

tərəvəzçilik kafedrası öz elmi-pedqaoji potensialı və tədrisi, elmi işin

keyfiyyərinı görə MDB ölkələri içərisində olan ən güclü tərəvəzçilik

kafedralarından biridir. Onun rəhbərliyi ilə 500-dən çox elmi əsər,

dərsliklər, dərs vəsaitləri, monoqrafiyalar nəşr edilmişdir. İndi də bir neçə

elmlər namizədinin və elmlər doktorunun hazırlanmasına rəhbərlik edir.

Professor Əliyevin 194 elmi, metodiki və publisistik əsəri vardır. O, 20

kitab, 4 monoqrafiya yazıb çap etdirmişdir. Onlardan hal-hazırda universitet

və institutlarda istifadə olunur. Əliyevin 114 elmi məqalə və məruzələri, 7

elmi tövsiyyə, 40 elmi ixtira, 13 metodiki əsər yazıb nəşr etdirmişdir. 8 yeni

tərəvəz sortu yaratmış, 50 növ yabanı tərəvəz bitkisini mədəniləşdirmişdir.

Professor Əliyev elmi fəaliyyəti ilə yanaşı, bacarıqlı təşkilatçıdır. O,

keçmiş Sovet İttifaqı Ali Məktəblərarası elmi şuranın üzvü, Azərbaycan

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin ETŞ-nin dissertasiya Medafiə Şurasının üzvü

olmuş, indi də AKTA-nın iki elmi şurasının üzvüdür. O,respublika

ictimayyəti arasında böyük hörmətə malik alim əməksevər, təvəzökar,

yüksək məfkurəli bir şəxsiyyət kimi öz elmi-pedaqoji fəaliyyətini davam

etdirir.